تقسیمات اسماء ذات،صفات، افعال وامهات اسماء باری تعالی
اسماءالذات |
امهات الاسماء |
اسماء الصفات |
اسماء الافعال |
|
الله، الرب،الملک، القدوس، السلام، المومن، المهیمن، العزیز، الجبار، المتکبر، العلی، العظیم، الظاهر، الباطن، الکبیر، الجلیل، المجید، الحق، المبین، الواحد، الماجد، الصمد، الاول، الاخر، المتعالی، الغنی، النور، الوارث، ذوالجلال، الرقیب. 30 |
الحیات، الکلام، القدرة، الارادة، العلم، السمع، البصر .7 |
الحی، الشکور، القهار، القاهر، القوی، القادر، المقتدر، القوی، الکریم، الغفار، الرحمان، الرحیم، الغفور، الودود، العلیم، الخبیر، المحصی، الحلیم، الرشید، الرؤف، الحکیم، الشهید، السمیع، البصیر، الصبور، البر .25
|
المبدی، المعید، الوکیل، الباعث، المجیب، الواسع، الحسیب، المقیت، الحافظ، الخالق، الباری، المصور، الوهاب، الرازق، الفتاح، القابض، الباسط، الخافض، الرافع، المعز، المذل، الحکم، العدل، اللطیف، المحیی، الممیت، الوالی، التواب، المنتقم، المقسط، الجامع، المغنی، المانع، الضار، النافع،الهادی، البدیع،الرشید. 38 |
این جدول درشرح مقدمه قیصری بر فصوص الحکم محی الدین عربی اندلسی تالیف سید جلال الدین آشتیانی، ص، 258، چاپ دوم، 1370،قم،انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی.و حمزۀ فناری در شرح مفتاح از کتاب انشاء الدوایر شیخ اکبر محی الدین عربی (قده)آورده شده.
البته که صفات خدا عین ذات است. ولی بین اسماء افعال واسماء صفات با اسماء ذات وامهات اسماء تفاوت اندکی است که ما اشارهء کوتاهی به آن می کنیم. اسماء افعال و غالب اسماء صفات منوط و مشروط به موجودات دیگر است مثل الرزاق،الخالق، الرحمن، الرحیم. ملا احمد نراقی می گوید:
خواست تا رزاقیش گردد عیان
آفرید آن طایفه محتاج نان
ولی غالب اسماء ذات وهمهء امهات اسماء منوط ومشروط به موجودات دیگر نیست مثل الحی، النور، الاراده ،العلی،الصمد،الواحد،المتعالی این اسماء را توقیفیه وتوظیفیه می گویند یعنی موقوف به خداوند است وبرای نام گذاری افراد بایستی بر سر آن عبد بیاوریم که درفقه اهل سنت واجب و در فقه شیعه مستحب است وتعداد آن صد می باشد.واسماء دیگری برای خداوند عزوجل می باشد در دعای شریف جوشن کبیر که تعداد آن 1001 می باشد علامه طباطبائی از آیات قران 175 اسم در آورده است و حقیر کمترین 572 اسم برای باریتعالی از آیات قران استخراج کرده ام که آنها راجداگانه مرقوم می دارم انشاء الله و دیگری قول عرفاست که هرچه در عالم هست اسماء الهی است.
چون نورکه ازمهرجداهست وجدانیست
عالم همه اسماء خداهست وخدانیست
درآینه ببینید همه صورت خود را
این صورت آینه شماهست وشمانیست
آن صورت آینه شما هست چون شمارا می نمایاند شما نیست چون صورت آینه آثار ذاتی شماست نه ذات شما بدین سیاق هرچه در عالم هست خداست وخبر از خالق خویش می دهد.
به دریا بنگرم دریا تو بینم
به صحرا بنگرم صحراتو بینم
به هرجا بنگرم کوه ودرودشت
نشان از قامت رعناتو بینم
................................
با صدهزارجلوه برون آمدی که من
با صد هزار دیده تماشا کنم تو را
...............................
برای اطلاع بیشتر رجوع کنید به کتاب شرح فصوص الحکم تاج الدین حسین بن حسن خوارزمی ،تصحیح نجیب مایل هروی،چاپ دوم،1368،انتشارات مولی،چاپ فارابی، تهران،ص،21 بدنبال پرسش دانشجویان در مورد اسماء ذات وصفات گردآوری خانم نزهتی وصائمی
