کلام

علل عقب ماندگی مسلمین چیست؟

تهیه وتنظیم : حقانی دانشکدهء فنی امام خمینی

بسم الله الرحمن الرحیم

لا حول و لا قوته اِلاّ به الله علی العظیم/ حَسبُنَا الله و نعم الوَکیل/ نعم المولا و نعم النصیر/ صل الله علیک یا مولای یا ابا عبدالله و علی الارواح التی حلت به فنائک علیک منّی سلام الله عبداً و مابقیتُ و ما بقی لیل و النهار و لا جعل اللهُ آخر العهد منی لزیارتکم. السلام علی الحسین و علی علی بن الحسین و  علی اولاد الحسین وعلی اصحاب الحسین وعلی عباس الحسین و علی شهدا فی طریقٍ الحسین الی یوم القیامه جمیعاً و رحمتُ اللهُ و برکاته.

خورشید به سوگ مصطفی می گرید، 

                               مهتاب به حال مجتبی می گرید

در محشر دل چه کربلایی برپاست      

                              جمعی به شهادت رضا می گرید.

قدردانی می کنم از جناب حاج آقای گلدانی به جهت اینکه بنده را لایق دونستند و دعوت کردند به این جلسه معنوی برای ایراد سخنرانی و همچنین از مستمعین گرام برادران و خواهران ارجمند اساتید معظم از آنهایی که در این جلسه حضور دارند اگر اطاله کلام شود پیشاپیش معذرت خواهی می کنم. بارها با خود می اندیشیدم که اگر یک روزی افتخار نصیب من شود که در این جمع برای دوستان سخنانی چند عنوان کنم چه مطلبی را به محضر دوستان عنوان کنم با خود می اندیشیدم که شاید بهتر باشد موضوع سخنرانی مغالطات، سفسطه و مقالطه باشد که متاسفانه از فرط همه گیر شدنش وقاحتش از یاد رفته است و همه ی دوستان که در محضر حضور دارند الحمدلله روشن فکرند اهل مطالعه هستند. فرهنگی و دانشگاهی هستند می دانم که قضایای منطقی منتج 14 تا هستند ولی متأسفانه قضایای مغالطی و سفسطی تا کنون من 163 مورد ملاحظه کردم دیده ام و کار کرده ام که به مناسبت و نسبت 5/11 به 1 می شود. متاسفانه،  روز به روز به تعداد آن افزوده می شود در این تحقیق که من داشتم 50 یا 60 مورد در جهان اسلام بود که 100 مورد آن از فرهنگ غرب وارد شده که اگر فرصتی باشد به سمع دوستان برسانم. خب اگر می خواستم در این زمینه سخن بگویم.

به دو علت شاید این مطلب رو عوض کردم. یک اینکه جناب حاج آقای گلدانی امروز قبل از ظهر به من اطلاع دادند که مجلس آراسته است و اینچنین است که شما به زیور سخنرانی بیارائید ،اگر می خواستم در رابطه با مقاله و سفسطه سخن بگویم یک و دو روزی وقت لازم بود که مطالب را جمع آوری کنم دیگر اینکه موضوع را عوض کردم بخاطر مناسبتی که در آن قرار داریم که شهادت رسول مصطفی (ص) وسبط اکبرش حسن مجتبی و ذریّه ی زهرا امام رضا (ع) می باشد. موضوعی را انتخاب کردم و اینکه عقب ماندگی مسلمین چیست؟ در سال 1358 که من قریب به 1 سال در انگلیس بودم اولین بار این سوال به ذهنم آمد و دو سه روزی بر حال ملت خود می گریستم و با خود می اندیشیدم که چرا ایرانیان عقب مانده هستند. چرا ما عقب مانده ایم؟! با وجود این برتریهایی که نسبت به ملل دیگر داریم از جمله اینکه خودمان مسلمان هستیم که برترین دین دنیاست، شیعه هستیم که بهترین مذهب  مسلمانیست و کشور ما بر سر چهار راه عالم قرار گرفته است بر سر سه قاره بزرگ عالم قرار دارد منابع طبیعی که داریم بهترین است و همه مستحضر هستند از نفت و گاز و خاک، حتی آب آشامیدنی که شما دوستان می دانید. با وجود اینکه ایران جزو 10 کشور اول محروم است در آب کشاورزی و خوشبختانه در آب آشامیدنی در ردیف 10 تای اول دنیاست یک آب آشامیدنی ما داریم در خور بیابانک که از نظر کیفیت آب آشامیدنی در جهان اول است. آب همین روستای گودآسیاب کسکن در ردیف سوم دنیا هستند از نظر کیفیت آشامیدنی و منابع دیگری که هستند ضریب هوشی ملت ما، من با سه چهار کشور که مقایسه کردم با چین، ژاپن، روسیه و ایران که مقایسه کرده ام نسبت به همه برتریم من اعداد و ارقام را شاید اشتباه کنم ولی در ایران طبق نظر مستشرقین در هر یک میلیون نفر یک نفر، نابغه است که اصطلاحاً ضریب هوشی بالاتر از 150 دارد و می دانید جناب انیشتن و ابن سینا ضریب هوشیشان 180 بوده و در حال حاضر دو ایرانی یکی در هاروارد آمریکا و دیگری در دانشگاه آکسفورد با ضریب هوشی 180 و 200 در آنجا با مدرک سوم راهنمایی تدریس ریاضی در دوره دکتری را دارند یکی بچه همدان و دیگری بچه قم هر دو پدر مادرشون استاد دانشگاه هستند که این ها از سوم راهنمایی به آنجا عزیمت کردند هنوز وزارت علوم ایران با خود می اندیشید که با این ها چه کند. این کشورها این نابغه ها را در ربودند و آنجا هستند. یکی از این دونفر0200 تا مسئله ریاضی را بعد از انیشتن حل کرده کاندیدای جایزه نوبل شد که آخرین امتیاز را نیاورده و دریافت نکرد خب با همین اوصاف با خود می اندیشیدیم که چرا ایرانیان عقب مانده هستند با خود گفتم اگر روزی بتوانم و بشود در این باره مطلب بنویسم تا هم اکنون که در خدمت شما هستم 5 هزار صفحه مطلب از15 نویسنده بزرگ به سه زبان انگلیسی ، فارسی و عربی مطالعه کردم و به 29 فاکتور دست یافتم. یکی خود به آن افزودم 30 تا و اما مطلب مدونی که در خود پاسخ به همه سوالات من باشد که به چاپ برسانم نشده اما در فرصت 10 یا 12 دقیقه ای که مانده در این زمینه با شما سخن خواهم گفت. خب من وقتی شروع کردم به مطالعه یک مدتی گذشت اصلا سوال عوض شد، مطلب عوض شد من تا کنون با خود می گفتم که چرا ملت ایران عقب مانده هستند در حین مطالعه بر خوردم به اینکه چرا مسلمانان عقب مانده اند؟ یعنی سوال این شد.

 علل عقب ماندگی مسلمین چیست؟ در مسیر مطالعاتی که داشتم از این 15 بزرگوار شاید به ترتیب نگم از این بزرگواران 11 و یا 12 نفر آنها در ذهن بنده است این چنین که برای اولین بار این سوالی در ذهن سید جمال الدین اسدابادی آمد وقتی به اروپا رفت. گفت علل عقب ماندگی مسلمین چیست: یک مطالبی را عنوان کرد و یک جواب هایی هم داد. دومین بزرگوار محمد اقبال لاهوری، باز برای خود سوال کرد و پاسخ هایی هم گفت. سوم مرحوم مهندس بازرگان اولین نخست وزیر بعد از انقلاب ایشان اگر اشتباه نکنم 6 فاکتور آورده.

و بعد از آن شهید مطهری که سرآمد همه ی این افراد مورد مطالعه بنده است قریب 1500 صفحه مطلب در این زمینه نوشته است و به اضافه اون مطالبی را که با دوستان قدیم مشترک هست عدد فاکتورها را به 29 رسانده بعد از آن امام راحل (ره) هست که در این زمینه کم کاری کرده که من یک فاکتور بیشتر از ایشون ندیدم 3 صفحه و تا سالیان قبل در کتاب های درسی سوم دبیرستان بود و هم اکنون حذف شده است بعد از ایشان آقای شریعتی است که همشهری بزرگوار ماست (سبزواری) که 9 تا علت آورده است  بعد از ایشان آیت الله ناصر مکارم شیرازی که ایشان یک  کتاب 300 صفحه جیبی نوشته است و اما عنوان جلد کتاب علل عقب ماندگی مسلمین نیست و نوشته علل عقب ماندگی مشرق زمین چیست ، وقتی به کتاب مراجعه می کنیم می بینیم که همان عقب ماندگی مسلمین است و بعد از اون البته به ترتیب شاید نباشد بنام مهاتیر محمد مرد اول و شماره یک مالزی است و بعد آن خانم شهرنوش پارسی پور که در هر دو سیستم زندانی بوده قبل و بعد انقلاب، و در حال حاضر مقیم استگهلم است کتابی نوشته که در خور و ارزش مطالعه را دارد و ایشان بدون تعصب بررسی کرده است و با دیگران در مقایسه نیست اما کتاب ارزشمندی است. بعد از آن سید محمد خاتمی (رئیس جمهور) ایشان هم عنوان کرده و جواب هایی هم آورده است.و دیگری سرکار خانم دکتر سارا شریعتی تحقیقی تحت عنوان فقرو دین  و از این ها که آنجا هستند سه تن از مفتیان اهل سنت مصر و پاکستان و تاجیکستان که اسامی آنها به ذهنم نیست الان ماه حصل این گفتار را می خواهم خدمت شما عرض کنم که شهید مطهری 1500 صفحه مطلب در این زمینه نوشته است، 29 فاکتور که در این زمینه آورده 23 تای آنها را دربارهء مسلمین است شش مورد آن را مخصوص شیعه دانسته است و عمده مطلب شهید مطهری و دیگر بزرگواران شاید گفته باشم از نوع عنوان کنم از این 15 تن که من مطالعه کرده ام 11 تن آن ها به استثناء خانم شهرنوش پارسی پور و آقای خمینی (ره) و یکی از مفتی های اهل سنت از این 15 تا 4 نفر آنها و 11نفر دیگر می گویند، علت العلل عقب ماندگی مسلمین اعتقاد غلط به قضا و قدر الهی است. آنچه آن خسرو کند، شیرین بود، ایزد چو گِل وجود ما می آراست،

              دانست که از وجود ما چه خواهد برخواست

چون نیک و بد زمامه در دست خداست.

                 پس سوختن روز قیامت از کجاست.

 از مهمترین (علت العلل) عقب ماندگی مسلمین از قول این 11 بزرگوار اعتقاد غلط به قضا و قدر الهی است از مجموع این بزرگواران  این هایی که گفتم خانم شهرنوش پارسی پور و آقای خمینی و یکی از مفتی های اهل سنت باز مستثنی هستند 11 تن دیگر می گویند:

علت دوم عقب ماندگی مسلمین اعتقاد غلط به توکل است و اما شهید مطهری، از 29 عواملی که آورده است فرموده: به همین 29 مورد ختم نمی شود شاید آیندگان بیایند و بر آن بیافزایند حال این 29 تایی که گفته 10 یا 11 تای آن ها در بقیه مشترک است و اما بقیه را خود ایشان مطرح کرد از جمله اینکه شش تا دلیل آخر را آورده گفته فقط این مخصوص شیعه است ربطی به دیگر مسلمین ندارد و مرحوم آقای مطهری می گوید علت العلل عقب ماندگی مسلمین را باز برداشت های غلط از حماسه عاشوراست که حضرات مستحضرند ایشون سه جلد کتاب در این زمینه تحت عنوان حماسه حسینی نوشته است که قریب به اتفاق مطالعه فرموده اید شهید مطهری 1500 صفحه را در یک کتاب نیاورده پراکنده است یعنی عمده ترین آن همین برداشت های غلط از حماسه عاشورا است که ما الان درگیرش هستیم و متأسفانه هر روز بر بیراهه و انحراف رفتن آن افزوده می شود روز به روز ما شاهد به انحراف رفتن بیشتر آن هستیم و مطلب دیگری را که شهید مطهری گفته است برداشت غلط از موضوع شفاعت است (مخصوص شیعه) موضوع عاشورا خودش دو سه جلسه می طلبد. که در محضر شما باشیم مسئله قضا و قدر واقعا بحث نفس گیری است من در هر کجا که سخن گفته ام بعد که دوستان رو مجاب می کنم و اِغنا می شوند دو رکعت نماز شکر می خوانم چون مبحث نفس گیری است قضا و قدر. اما مسئله شفاعت شاید خیلی زمانبر نباشد مسئله شفاعت را شهید مطهری شفاعت درست را به این معنی که الان در جامعه متداول است نمی گیرد می گوید شفاعت یک فراخوان است فرض بفرمائید اگر ساده کنم فرموده شهید مطهری را اینکه الان اینجا وقت اذان مغرب است منادی اذان می گوید خب عده ای از حاضرین نماز می خوانیم الان می خوانیم و عده ای بعد می خوانند و عده ای اصلا نمی خوانند. اون کسانی که رفتن الان نماز خواندن و بعد نماز خواندن انها شفاعت می شوند یعنی در حقیقت شفیعشان همان عمل به کردار، پندار و گفتار درست است. نه اینکه به این طریق که ائمه اطهاردر روز قیامت ایستاده باشند. و گناهکاران صف کشیده باشند. و هر کسی بیاد به عنوان اینکه محب اهل بیت اند آن ها را دوست داشته اند بدون عمل همه را بپذیرد یعنی شاید بهترین معنی شفاعت را اینگونه می توان معنی کرد و اما مطلبی که خود بر آن افزوده ام آشفتگی بازار حدیث را حقیر بر آن افزوده ام و آن اینکه باز دوستان و دانشوران بر آن مستحضر اند که ما 70 نوع حدیث داریم که یک نوع خبر، خبر متواتر است که مورد قبول همه ی فِرَق است. یک خبری دارم بنام خبر واحد که مورد قبول بعضی هست و بعضی نیست. 68 نوع خبر دیگری که داریم آن این است که این خبر مفید ظن است اما مفید یقین نیست، خبر صحیح است، موثق است،نادراست،خبر،متواتراست، صحیح،محکم،متشایه،ضعیف،قوی، حسن، شاذ، نادر این ها آیا کدام نوع از آن است ما آشفتگی بازار حدیث یعنی اینکه متاسفانه تا قبل از پهلوی اول این آشفتگی به این شکل نبود چرا که به این شدت نبود، چرا که همه ی کسانی که اجازه روایی داشتند قبل از او شاید ده سال، پانزده سال، اجازه امور حسبیه و مالیه می یافتند بعد از آن اگر استحقاق داشتند اجازه روایی پیدا می کردند. یعنی چی!؟ یعنی اینکه مثلا یک کسی مثلا حاج آقای ابراهیمی (امام جمعه محترم) و یا کسی مثل حاج آقای علوی ده یا پانزده سال که اگر اجازه داشت که در ماه صد میلیون تومان یا دویست میلیون تومان از مردم دریافت کند در امور حسبیه هزینه کند تازه بعد از اون شاید اجازه روایی پیدا می کرد یعنی اجازه روایی گفتن مهم تر از امور حسبیه بود حدیث گفتن مهمتر از امور مالیه بود یعنی اجازه روایی یعنی ایشون اجازه داشت که بگوید این سخن مال امام باقر(ع) است یا امام صادق(ع)است درست یا غلط است یعنی من که در این زمینه نسبتاً آدم متوسطی هستم که اگر یک حدیثی به من بدهید به اندازه همین اتاق کتابهایی در این زمینه باشد شاید یکی دو روز وقت لازم باشد که من ریشه این رو در بیاورم که آیا این حدیث از کدام  نوع خبر است متواتر است نادر، واحد، حسن، موثق، صحیح کدام است که بر اون صحه بگذارم خب متأسفانه بعد از اون که پهلوی اون مشکلات رو درست کرد برای روحانیون برای عاشورا افراط، تفریط بعد از اون این شد که الان می بینیم یعنی هر کسی هر چیزی وقتی هر مطلبی رو بیاد عنوان کند و بگوید و معلوم نباشد ریشه این چیست و دیگر اشکالی که در زمینه عاشورا مورد مداقه اهل فن است اینکه آیا این سخنان را که می گوییم زبان حال است یا زبان قال که در این زمینه اگر سروران دوست داشته باشند می بایستی در جلسات بعد هر یک از این ها را با مطالعه بیشتر و برنامه حماسه عاشورا تا در خدمت همه دوستان باشیم. خدایا چنان کن سرانجام کار تو خشنود باشی و ما رستگار خداوندگارا همه ی اموات درگذشتگان اهل این مجلس را کسانی که در مجلس قرار دارند قرین رحمت واسعه خود قرار بده بر مقامات آن ها بیفزای از جمله والدین گرامی آقای گلدانی و درگذشتگان همه حضار و والدین حقیر عاصی. ازهمه زمان ها و همه اوقات به دعای خیر شما محتاج ترم و امیدوارم که این کمترین را از دعای خیر خود فراموش نکنید. اللهم صل علی محمد و آل محمد.