کلام

         قهرمان کیست ؟وفرق پهلوان باجهان پهلوان درچیست ؟وجایگاه هریک درآیین کهن باستانی وادبیات اسطوره ای وحماسی طبق سنت وآیین پهلوانی در کجاست؟

   به نام خداوند جان آفرین    دلیران و گردان ایران زمین

در گستره‌ی ایران زمین از دیرباز در میان حاکمان و سلاطین و امرا ورزش همواره یک اصل مهم و مورد توجه خاص و عام بوده است بطوری که سابقة آن طبق روایات به شش هزار سال قبل از میلاد می‌رسد چنانکه در اوستا در شرح تاریخ سلسله‌های کهن پیشدادیان و کیانیان ایران و زندگی بهمن‌شاه از کشتی سخن به میان آمده است، فقط رستم فرزندزال وغلامرضاتختی به افتخارجهان پهلوانی نائل آمده اند.وانتخاب القاب قانونا باتصویب فدراسیون ورزش های پهلوانی وزورخانه ای صورت می گیرد. کشتی از ورزش‌های سنتی و بسیار کهن ایرانیان در دوران باستان به شمار می‌آید با مطالعة کتاب‌های حماسی ایران از جمله شاهنامه‌ی فردوسی می‌بینیم که کشتی به صورت جنگ تن‌به تن اولین مرحلة جنگ حریف‌ هماورد هم قدر بود، هرکس می‌توانست پشت حریف را به خاک برساند، خنجر می‌کشید و حریف خود را از پای درمی‌آورد یا می بخشید. آنچه را ما شاهدیم تنها معدود و محدود قهرمانانی توانسته‌اند بر طریق پهلوانی گام نهند و همواره برای دستیابی به قله رفیع پهلوانی و خصلت‌های بسیار سخت و دشوار آن دست یازند و از دهلیزها و کوچه‌های پرپیچ و خم خوفناک وادی نفسانی عبور کرده و خود را نیز بر فراز قله پهلوانی برسانند.

 در خصوص کشتی پهلوانی می گوید قهرمانی وپهلوانی 2 پدید ه نیرومندی است ویکی جسمی ودیگری معنوی که اغلب اوقات به اشتباه مترادف یکدیگر در نظر گرفته می شود هر پهلوانی استاد کشتی است ولی هر استاد را نمی توان پهلوان دانست چون لازمه رسیدن به مقام پهلوانی طی مقامات معنوی واخلاقی است .

قهرمانی ، نیرومندی تن است پهلوانی از یک طرف مرحله تکامل نیرومندی تن از جمله قهرمانی ورسیدن به درجه استادی وپیش کسوتی کشتی گیران واز طرف دیگر رسیدن به مقام معنوی پهلوانی است که هزار نکته .باریکترزمو این جاست هر که کشتی گیر ویا استاد کشتی است شایستگی رسیدن به مقام پهلوانی را ندارد وطبق سنت و آیین پهلوانی هر کشتی گیر وورزشکار باید علاوه بر نیرومندی جسم  از سجایای جوانمردی ، بزرگواری ومعرفت برخوردار باشد ، ولی چه بسا استادان کشتی که هیچ گاه به مقام پهلوانی نرسیده،وبه همان مقام قهرمانی بسنده کرده اند

امام محمد غزالی در کتاب احیاء العلوم ورزش را یک نوع ریاضت می‌دانند.

و در قرن چهارم هجری ابن سینا در کتاب قانون ورزش کشتی را از جمله‌ی ورزش‌های قدیم ایران دانسته و از انواع کشتی نیز در کتاب فوق یاد کرده است.

نخست جهت آشنایی با صفات پهلوانی به پیشینة تاریخی پهلوانی از زبان مولانا ملاحسین واعظ کاشفی دانشمند شهیر قرن نهم و دهم هجری که درباره پهلوان واقعی نگاشته شده توسل جسته و به عنوان یک سند معتبر ارائه خواهد شد.

اگر پرسند پهلوان کیست؟ و که را پهلوان توان گفت؟ بگوی آنکس که دوازده صفت داشته باشد.

اول ترس از خدا، دوم متابعت از شرع، سوم تن قوی، چهارم زبان خوش، پنجم دل دلیر. «تن قوی دارد، تن و روان قوی ظرفیت بسیار که از حرف سخت و درشت جاهلانه از کوره درنرود! و متابعت هوای نفس نکند که مبادا بر این سبیل بر دیگران آسیب رساند». ششم فرد کامل، هفتم صبر تمام، هشتم علم به کمال، نهم تلاش و کوشش تمام و دائم، دهم خلقی پسندیده، یازدهم دوری از حرام، پوشیدن خویش از محرمات و ستر عورات و اجتناب از محرمات الهی و دوازدهم نعمت بر دوام، سفره‌دار باشد. که پهلوانی آئینی است باستانی: پس از اسلام مولی علی (ع)را بعنوان سمبل پهلوانی می‌دانند. بعدها نیز صفت‌های جوانمردی یا عیاری، ظلم ستیزی، حق‌ستانی ضعیفان از زورمندان به صفت های پهلوانی افزوده شده است.

حال که اندکی با صفت‌ها و منش‌ پهلوانی آشنا شدیم جا دارد که با «واژة بسیار مقدس جهان پهلوان» نیز آشنا شویم که دانستن آن خالی از لطف نخواهد بود و موجب خواهد شد کمتر دچار اشتباه شویم،با وجود کثرت پهلوانانی که در کتاب سترک و بزرگ شاهنامه نام انان ذکر گردیده،تنها رستم ،پسر زال،پهلوان اسطوره ای ایران توانسته با موفقیت از هفت خوان بگذرد و لقب جهان پهلوانی را برای نخستین بار به خود اختصاص دهد که حکیم ابوالقاسم فردوسی بدان اشاره فرموده است. و دومین بار در تاریخ معاصر زنده یاد شادروان غلامرضا تختی قهرمان جهان و المپیک( دارندة 7 مدال رنگارنگ جهانی و المپیک) و صاحب بازوبند پهلوانی در سال‌های 1336 و 37 و 1338 راجهان پهلوان در کارنامة موفق خود دارد و آنچه او را به دریافت این لقب اسطوره‌ای موفق کرده فقط داشتن مدال‌ها و افتخارات جهانی و المپیک وی نبوده و نیست بلکه در کنار قهرمانی شخصیت وارستة انسانی و صفات نیک پهلوانی و بعد معنوی ،او را به چنین موفقیت نادر نائل کرده است، که کهن کسوتان صاحب نام و صاحب‌نظران نیک فرجام ورزش کشتی کشور اتفاق نظر داشته و همواره بر این نکته تأکید مؤکد ورزیده‌ و لقب جهان پهلوان را برازنده‌ی آن یل بی‌بدیل و یگانه‌ی کم‌نظیر دانسته اند.

بیائید کمی به واقعیت‌ها بپردازیم و ساختارشکنی نکنیم هرچیزی را در ابعاد و اندازة خودش مطرح کنیم از بزرگ‌نمایی بپرهیزیم که این روش و منش را با آیین ورزش به ویژه منش پهلوانی سر سازگاری نیست که حکیمان گفته‌اند:« دارو به گمان خوردن و راه نارفته بی‌کاروان رفتن شرط عقل نباشد«.

  پس جایگاه منیع و پایگاه رفیع پهلوانی، جوانمردی و آئین آن را ارج نهیم با قداست ورزش بازی نکنیم و حاضر نشویم به هیچ قیمتی آیین مقدس مورد هجمه قرار گیرد آنهم ورزشی که به درازنای تاریخ ایران قدمت دارد و به فراخنای فرهنگ قداست ،و پهلوانی راریشه در خاک است و شاخه در آسمان. پهلوان را خصلتی است بس عظیم که مبشر صدق کردار است و سلامت پندار. چه نیکو خواهد بود که از این میراث گران‌بها به نیکی حراست نمائیم و اجازه ندهیم که این حریم مقدس جولانگاه مطامع و بهره‌برداری شخصی گردد. خردمندان و اهل قلم را دقت و امعان نظر بیش می‌باید تا کمتر دچار لغزش و اشتباه شوند که اشتباه آنان تأثیر منفی در جامعه خواهد گذاشت و گاه قابل جبران نخواهد بود. شیخ اجل فرموده:« معصیت از هر کس سر بزند بد است.

از عالم ناخوبتر چرا که علم سلاح جنگ با شیطان است و خداوند سلاح راه چون به اسیری برند بیش شرمسار شود«.

اینک جا دارد به تاریخچه ی نوین ورزش کشتی پهلوانی نیز اشاره ای داشته باشیم تا سال 1318 ورزش کشتی به صورت آئین باستانی برگزار می‌شد و از سال 1323 با قانونمند شدن ورزش و ایجاد باشگاه‌ها فرهنگ نوین ورزش پا گرفت و به پیش‌نهاد انجمن ملی تربیت بدنی برگزاری کشتی پهلوانی را بصورت رسمی تصویب تا هر سال پهلوان ایران با این رقابت‌ها شناخته شود و بازوبند پهلوانی را بصورت امانت برای یک سال پیش خود داشته باشد و چنانچه این قهرمانی را در سه سال متوالی تکرار نماید دارندة همیشگی بازوبند پهلوانی خواهد شد.

4 تن از پهلوانان را برگزیدیم که بدان اشاره می‌شود:

1-  اولین پهلوان و صاحب بازوبند سال‌های 23 و 24 و 25 برای همیشه پهلوان مصطفی طوسی خراسانی، 2- پهلوان عباس زندی با 4 دوره قهرمانی 28-32-33-34 جوانترین پهلوان ایران در سن 18 سالگی صاحب بازوبند پهلوانی شد و وی در 17 سالگی به عضو تیم ملی درآمد. 3- غلامرضا تختی سال‌های 36-37-38 سه سال پی‌درپی نیز پهلوان کشور و برای همیشه صاحب بازوبند پهلوانی شد. جهان پهلوان لقب رستم در شاهنامه به راستی برازندة رستم دوران غلامرضا تختی است. وی به اسطوره‌ای بی‌بدلیل در ورزش ایران تبدیل شد. 4- علیرضا سلیمانی سال‌های 58-61-62-64-65-69 با 6 عنوان پرافتخارترین پهلوان کشور تاکنون به حساب می‌آید که باعث شد سلیمانی به واسطه‌ی آن به لقب پهلوان باشی مفتخر گردد.(با اینکه نتوانست برای همیشه صاحب بازوبند پهلوانی شود. امید که با خواندن مطالب فوق جایگاه کلمات در آئین پهلوانی و ورزش را دانسته باشیم و بدانیم از این پس به قول استاد محمود دولت‌آبادی که نوشتة ایشان را خالی از لطف ندیدیم که عیناً در ذیل آورده خواهد شد،« نیک می‌دانید که چهره‌های پربار و متین و درخشان ایرانیان و به تبع آن تاریخ سرزمین ما از همین زاویه «چاپلوسی و سعایت» آسیب‌پذیر بوده و آسیب‌های عمیق پذیرفته است از نامیمونی همین دو ویژگی است، بزرگی راستین و ممکن را به سبکی جلافت آلودن، و ازنا پسندیدگی سبکی و جلافت، بزرگی کاذب ساختن که دیگر چنین مباد اما چنین نبودن به قوام ساختمند اجتماعی منش شما بستگی دارد.«

   حال که تفاوت واختلاف وبارمعنایی کلمهء قهرمان وپهلوان وفرق واژهء پهلوان با مفهوم ومعنای لغوی وکاربردی جهان پهلوان را درورزش مقدس کشتی وآیین ورزش زورخانه ای ونقطهء اختلاف وافتراق هریک را دانستیم امید که از دادن عناوین بی جا ونا مناسب به افراد سخت بپرهیزیم که دیگر چنین مباد.

    شایان گفتن است طبق آئین نامه ءورزش کهن زورخانه ای تارتبهء5(خوش ساخته-دلیر)توسط مرشد:

رتبهء 8به بالاتربامدیریاپیشکسوت ترین فردزورخانه حداقل سن 50سال ببالا بعهده ی هیئت شهرستان می باشد.

و رتبه های6و7(دلیرمرد-جوانمرد)درحوزه ی اختیارات هیئت استان بوده.

ورتبه های8و9(پیشکسوت-کهن کسوت)فقط دراختیاروانحصارفدراسیون کشورخواهدبود.

کمیتهءارزش یابی فدراسیون جهت بررسی ارزش هاوکارهای خاص قهرمانان ودادن امتیازوغیره متشکل از

7فرد  1-رئیس فدراسیون بعنوان رئیس کمیته  2-نایب رئیس فدراسیون   3-دبیرفدراسیون   4-رئیس یادبیر

انجمن ورزش زورخانه ای فدراسیون   5-حداکثرسه نفر

ازمرشدان کهن کسوت(بنابه دعوت فدراسیون)تشکیل و

این کمیته باحداقل5رای موافق مصوب می گردد.سروده بی نظیر کشتی‌گیر اسطوره‌ای و تکرار ناشدنی عبدالله موحد

پهلوان یا قهرمان

زور و فن و عقل جرأت، توامان
بایدت تا شوی یک قهرمان

هرکه را این چهار با هم جفت نیست
بر وی و زحمات وی باید گریست

قهرمان بسیار باشد در جهان
پهلوان اندک بود اندرمیان

پهلوانی رسم و راه دیگریست
پهلوان از ناجوانمردی بریست

شرط‌ ها باید که تا یک قهرمان
پهلوان نامیده گردد در جهان

گفته های نیک و هم کردار نیک
همرهش باید ورا پندار نیک

سر نسازد خم، بر نامردمان
گرچه در این ره ببازد جسم و جان

گر ندارد قهرمان زین ها نشان
قهرمانش خوان فقط، نه پهلوان

پهلوانی کار هر بی مایه نیست
مهر مادر در وجود دایه نیست

گرچه او می پرورد فرزند را
می نپردازد زجان خود بها

بشنو از گمنام این رنجیده جان
تو مخوان هر سفله‌ای را پهلوان                                                     

1- معنای لغوی پهلوان = شیرافکن، پیل‌تن، یل، زورمند، کوْ، شیراوژن، کُردْ، پیل‌تن، تهمتن، توانا و دانا، قوی‌جثه، گُردآفرین، تنومند.

   مرحوم دهخدا و فرهنگ عمید پهلو و پهلوان را به قوم پارت منسوب می‌دانند.

2- تاریخچه = ریشه‌ی آئین پهلوانی به اشکانیان نسبت داده شده.

    ا ستوره‌های پهلوانی در فرهنگ ایرانی پهلوانان شاهنامه هستند

منابع:

فرهنگ پهلوانی در آئین اسلام= حسین صبوری

گلستان شیخ اجل

آئین پهلوانی= ملاحسین واعظ کاشفی (فتوت‌نامه‌ی سلطانی)

تاریخ و تربیت بدنی و ورزش «دکتر اسمعیلی» 1291

ورزش در اسلام

ورزش درایران باستان،1350،موسسهءتحقیقات،علیرضاحکمت

قطرهءمحال اندیش،محموددولت آبادی

لغت نامه مرحوم دهخدا

ویکی‌پدیا (دانش‌نامة)آزاد

             خاکسار ورزش = علی اکبر مشکانی
                          شهریور ماه 1394