کلام

گزارش نشست بررسی گزارش ادواری ایران به دبیرخانه کنوانسیون حقوق افراد دارای معلولیت

تهیه و تنظیم:ناصرسرگران

چهار شنبه سوم خرداد ماه 1396 از ساعت 16 تا 18 انجمن ایرانی مطالعات سازمان ملل متحد با همکاری موسسه مطالعات حقوق عمومی دانشگاه تهران نشست بررسی گزارش ادواری ایران به دبیرخانه کنوانسیون حقوق افراد دارای معلولیت را با حضور جمعی از علاقمندان و پژوهشگران در موسسه مطالعات حقوق عمومی برگزار نمودند.

در ابتدای نشست دکتر نسرین مصفا ریاست انجمن ایرانی مطالعات سازمان ملل متحد ضمن خیر مقدم به حاضرین، نکاتی را در خصوص برنامه های اخیر انجمن بیان داشتند. این استاد دانشگاه با تاکید بر ضرورت توجه به مطالعات حقوق بشری و جایگاه آن در برنامه های انجمن، بررسی گزارش ادواری ایران به دبیرخانه کنوانسیون حقوق افراد دارای معلولیت که پس از واکاوی های کارشناسی شده در نشست پنج آوریل سال 2017 به تصویب کمیته کارشناسان کنوانسیون حقوق افراد دارای معلولیت رسید را گامی مثبت برای تولید ادبیات در حوزه حقوق افراد توان خواه برشمردند و افزودند: به رغم تاخیر در ارائه گزارش ادواری ایران به دبیرخانه کنوانسیون می توان با همراهی دولت و جوامع مدنی امیدوار به تغییر نگاه مثبت در حوزه حقوق افراد دارای معلولیت بود. تغییری که نیازمند زمان، گذر از موانع و مشکلات، فراهم ساختن بسترها و زیرساختها، آگاه سازی و ترویج فرهنگ مطالبه گری حق است. تبیین و شفاف سازی قلمرو حق شرط ایران بر کنوانسیون حقوق افراد دارای معلولیت و  پیوستن به پروتکل الحاقی کنوانسیون، جامعه پذیری و درون سازی حقوق افراد دارای معلولیت از دیگر نکات مهم در بحثهای ریاست انجمن ایرانی مطالعات ملل متحد بود.

در ادامه نشست آقای سهیل معینی رئیس تشکلهای نابینایان و کم بینایان کشور و از شرکت کنندگان در نشست بررسی گزارش ادواری ایران به دبیرخانه کنوانسیون حقوق افراد دارای معلولیت به بیان تجربیات و دیدگاه های خویش از منظر نقش سازمانهای مردم نهاد مربوط به حقوق توان خواهان پرداختند. رئیس تشکلهای نابینایان و کم بینایان کشور که به عنوان نماینده سازمانهای مردم نهاد حوزه افراد دارای معلولیت در ژنو حضور پیدا کرده بودند؛ بر ضرورت گذر از نگاه خیریه ای به نگاه حقوق بشری صرف در این حوزه تاکید داشتند. رویکردی که بیش از هرچیز مد نظر کارشناسان کمیته کنوانسیون حقوق افراد دارای معلولیت است. مدیر مسئول روزنامه ایران سپید با اشاره به تصویب کنوانسیون در سال 2006 این سند حقوق بشری را از حیث سرعت در الحاق، امضا و تصویب از سوی کشور ایران دارای اهمیت دانستند و افزودند: اخیرا با همکاری سازمان بهزیستی کشور تلاشهایی برای تاسیس دبیرخانه ای به منظور نظارت بر اجرای کنوانسیون انجام شده است. نماینده سازمانهای مردم نهاد افراد دارای معلولیت در ژنو با پرهیز از نگاه آماری و کمی به اهمیت نگاه کیفی از نظر کارشناسان کمیته پرداختند. آقای معینی دسترس پذیری همگانی و بستر سازی و تسهیل در ارائه امکانات به همه اعم از شهروندان دارای معلولیت و غیر را رویکرد نوین به حوزه پیشبرد حقوق توان یابان دانستند. همچنین فعال حوزه حقوق افراد دارای معلولیت ابراز امیدواری کردند که تا اواسط سال جاری لایحه اصلاحی قانون جامع حمایت از حقوق معلولین در مجلس شورای اسلامی به تصویب برسد تا بتوان از حیث پیش بینی های لازم برای برنامه ریزی بودجه جهت اجرای قانون از سال 97 اقدامات شایسته ای صورت گیرد.

آقای ناصر سرگران دانشجوی دکتری حقوق بین الملل دانشگاه تهران به عنوان سخنران پایانی نشست توصیه های کمیته به ایران را مورد بحث قرار دادند. این مدرس دانشگاه با تقسیم بندی توصیه های کمیته به دو بخش کلان و خاص حوزه حقوق افراد دارای معلولیت ضرورت نگاه تخصصی و کلان به منظور تحقق کامل و موثر توصیه های مطرح شده را لازم و ضروری دانستند. دانشجوی دکتری حقوق بین الملل دانشگاه تهران ضمن اشاره به نگرانی های کمیته در خصوص تبعیض میان خدمات رسانی به معلولین جنگی و سایر معلولین، محرومیت از حق بر انتخاب شدن افراد با آسیب بینایی و ناشنوایان از نمایندگی در مجلس، استفاده از الفاظ نامناسب و تحقیرآمیز در قوانین و مقررات، ضعف در اجرای قانون سه درصدی استخدام افراد دارای معلولیت، مجازات قطع عضو و... به توصیه های کمیته برای رفع چالشهای موجود اشاره نمودند.

فعال حوزه حقوق توان خواهان همچنین ضمن اشاره به جنبه های مثبت اقدامات ایران که از سوی کمیته نیز مورد توجه قرار گرفته است تحقق ماده 90 برنامه ششم توسعه در خصوص انجام رایگان آزمایشات ژنتیکی جهت پیشگیری از تولد کودکان دارای معلولیت را به تنهایی برای پیشگیری از وقوع معلولیت کافی ندانستند؛ بلکه اقدامات و نگاه مسئولانه نهادهای ذیربط را برای کاهش تصادفات جاده ای، انفجار مین و مواد منفجره، خطاهای پزشکی و... را امری لازم و اجتناب ناپذیر جهت کاهش معلولیتها دانستند.

در بخشی از نشست خانم حامد از اعضای هیئت ایرانی حاضر در ژنو روند تدوین گزارش ایران را مورد بحث قرار دادند. ایشان ضمن انتقاد از تاخیر در ارائه گزارش ایران به کمیته  با اشاره به 42  پرسش مطرح شده از طرف کمیته و پاسخ گویی نهادهای مختلف  ذیربط چنین تعاملی را فرصت و ظرفیت مناسبی برای ایجاد تغییرات بعدی و پیشبرد هرچه بهتر حقوق افراد دارای معلولیت ارزیابی کردند.بخش پایانی نشست نیز به پرسش و پاسخ اختصاص یافت و شرکت کنندگان سوالاتی در خصوص نحوه ارزیابی و نظارت بر اجرای کنوانسیون، حقوق دانشجویان دارای معلولیت در سطح دانشگاه ها، راه های شتاب در توسعه و پیشبرد حقوق افراد دارای معلولیت و نحوه مشارکت جوامع مدنی در این عرصه را مطرح نمودند.