کلام

برای درک حقیقت باید خالی‌الذهن بود 

 

سی سال پیش برای اولین‌بار مثنوی گفته بودم در شأن امام علی علیه السلام که مطلعش این بود

لیتنی کنت به کوفه فی العراق 

جان فدا می‌کردمی با اشتیاق

 کاشکی در آستانت بودمی

 زین شعف سر بر فلک می سودمی

 

       اون موقع من لیسانس فلسفه داشتم مهمان عزیزی داشتیم که دکترای فقه و حقوق داشت خونمون اومده بود من دفتر شعر و جلو مهمون آوردم بهشون نشون دادم و ایشان مطالعه می‌کرد و می گفت نمی‌دونستم که مولوی این‌جور اشعار زیبا و سروده‌های راجع‌ به امام علی (ع) داره من هی آرام‌آرام می‌گفتم که اینا رو من سروده ام خب چون خالی‌الذهن نبود هی باز برمی‌گشت می‌گفت مولوی گفتم اینا سروده های منه بعدازظهر همان روز در دفترم شعری از حافظ رو تمرین خط کرده بودم نوشته بودم بعد برای ایشون باز کردم باز ایشون شروع کرد به ایراد گرفتن یعنی فکر می‌کرد که این شعر مال منه من هی آروم می‌گفتم بابا این شعر مال حافظ هم صبح هم بعدازظهر خالی‌الذهن نبود برای دریافت حقیقت می‌بایستی خالی‌الذهن باشیم و این کار بسی دشوار و مشکل است که انسان خالی‌الذهن باشه 

در پی پرسش دانش آموخته،جوادآقا جلائیان که حقیقت چیست؟

 پس از توضیحات مجمل ایشان را ارجاع دادیم به کتاب عبدالرزاق کاشانی و حیف دانستیم که مقدمه را از عزیزان دریغ کنیم.

کمیل گفت: حقیقت چیست؟

علی علیه السلام فرمود: ترا به حقیقت چه کار؟

کمیل گفت: آیا من صاحب سر تو نیستم؟

علی علیه السلام فرمود : بلی  ولی آنچه از من لبریز می شود به تو می تراود.

کمیل عرض کرد : آیا مثل تو سائل را نا امید میکند؟!

پس آن حضرت علیه السلام فرمود: حقیقت پرده برداری از انوار سبحات جلال است بدون اشاره به ( ذات).

پس کمیل گفت : برای روشن شدن بر من بیفزا !

علی علیه السلام فرمود : محو موهوم به همراه صحو معلوم .

کمیل عرض کرد : زیاده بفرمایید.

امیرالمومنین فرمود :پاره شدن پرده ها و پوشیدگی ها به دلیل غلبه سر .

کمیل گفت : بیفزا !

امام فرمود : جذب احدیت به خاطر صفت توحید .

کمیل گفت : بیفزا !

حضرت فرمود :  نوری که از پگاه ازل طلوع میکند ، پس آثارش بر هیاکل توحید نور می افشاند .

کمیل گفت : بیفزا !

حضرت فرمود : چراغ را خاموش کن که صبح دمید !

 

حقیقت چیست!؟ شرح رساله کمال الدین عبدالرزاق کاشانی ، مترجم : غلامرضا لایقی ، چاپ اول ، تهران ، نشر اطلاع ، 1389، چاپ برگ ریزان ، مقدمه.

تهیه و تنظیم: جواد جلائیان

 

جوانمردان به استناد قرآن وحدیث

1-ابراهیم خلیل الله    2-حضرت یوسف "ع"  3-یوشع بن نون   4-اصحاب کهف       5-امیرالمو منین "ع" 

1-ابراهیم از آن جهت که مال خود  رافدای مهمان کرده وفرزند خود را به فرمان خدا قربانی کرده ونفس خود را به محبت حق تعالی فدا کرد.

2-حضرت یوسف"ع"از آن جهت که گناهان برادران را به روی ایشان نیاورد وعفت وپاکدامنی پیشه کرد تابه حرام نیفتد.

3-یوشع بن نون از آن جهت جوانمرد بود که برای کسب معرفت شاگردی کلیم الله کرد.هر که پای در نفس نهد وملازمت استاد را قبول کند جوانمرد است.

4 -اصحاب کهف روی به حق آوردندوپشت بر اهل و مال واقارب و احباب کردند واز حق طلبیدند تا مراتب وجود

خود را با رحمت وهدایت باری تعالی کامل کر دند.

5-علی "ع" در لیله المبیت آماده بود که جان خود رانثار پیامبر "ص"کند -شب طعام نخوردوبه سائل داد -شجاعتش تا غایتی بود که گفته می شد "لا فتی الا علی لا سیف الا ذوالفقار" 

پیامبر"ص" فرمودند:جوانمردی و فتوت شرفی است که اهل ومال و اقارب واحباب کردند واز حق طلبیدند تا مراتب وجود خود را با رحمت وهدایت باری تعالی کامل کنند.

وای علی!تو پسر جوانمردی وبرادر جوانمردی.پدرت ابراهیم وبرادرت من هستم

  اسم اعظم در دعای سحر  امام خمینی (ره)

                       موسی الرضا  امین الزارعین

       بدان که انسان، تنها موجودی است که جامع همه مراتب عینی و مثالی و حسٌی است و تمام عوامل غیب، و شهود و هر چه در آنهاست در وجود انسان پیچیده و نهان شده است و چنانچه خدای متعال می فرماید :خداوند همه نامها را به آدم اموخت و مولای مان علی علیه اسلام می فرماید:

اتزعم انک جرم صغیر                                                     

و فیک انطوی عالم الا اکبر

و دائک منک و لا تشعروا                                                   

و دوائک فیک و لا تبصروا

بنابرین، ادمی با مالکیان ملکی است و با ملکوتیان، ملکوتی و با جبروتیان جبروتی، و از آن حضرت و حضرت صادق (ع)روایت شده که فرمودند: بدان که صورت انسانی بزرگترین حجت خداوند بر خلق است و آن همان کتابی است که حضرت با دست خود نوشته است و خود مختصری از لوح محفوظ است .

پس انسان خلیفه خداست که به صورت الهی آفریده شده است. چون خدای تعالی با اسم جامع خود بر حضرات تجلی کرد و در آینه انسان خود نمای کرد. به قول حافظ :

نظری کرد ببیند به جهان قامت خویش               

خیمه در آب و گل مزرعه آدم زد

.........

چون انسان را فرستادیم بیرون             

جمال خویش بر صحرا نهادیم                   ((سبزواری))

       انسان متصرف در بلاد خداست و خلعت های اسماء و صفات خداوندی را در بر کرده است و در گنجینه های ملک و ملکوت او نفوذ دارد روحش از حضرت الهیه بر او دمیده شده ظاهرش نسخه ای است از ملک و ملکوت و باطنش گنجینه های خدای لایموت و چون جامع همه صورت های کونیه و الهیه بودن  از این رو در تحت تربیت اسم اعظمی که به همه اسماء و صفات محیط بود و بر همه رسم ها  و تعین ها حکومت داشت قرار گرفت، پس رب انسانی جامع کامل همانا حضرت الهیه است و سزاوار است او خدای را به نامی که با مقامش تناسب دارد و او را از اموری که با او سازگار نیست محافظت میکند.

و از این روست که باید در مقام استعاذه و پناهندگی از شیطان رجیم به نام الله پناهنده شود نه دیگر نامها.  انسان همان وجود جامعی است که همه مراتب وجود را در انحصار خود قرار داده است. به قول حاجی سبزواری:

سین انسان چون که  خیزد از میان      

             اول و آخر نماند غیر آن

و تعبیر لطیفی جناب حاجی سبزواری در دعای صباح و ملاصدرا در شواهد الربوبیه دارند مبنی بر اینکه اصلا خداوند خود انسان کامل است که آیه شریفه ((و ما یکون من نجوی ثلاثه الا هو رابعهم)) با صراحت ناظر به همین مطالب است، زیرا تا مرتبه ذات او جامع حقیقت انسانیت و تمام و کمال انسانی نباشد چگونه به عنوان شخص چهارمی در بین سه شخص شرکت و حضور دارد.

پس پروردگاری که اورا ایجاد کرده و کمالش را به او اضافه فرموده همان ذات خداوندی است که به اعتبار همه اسماء به حسب بدایت که از ان به الله تبدیل میشود و از این روست که خدای تعالی به شیطان فرمود چرا سجده نکردی به آنچه من با دو دستم او را آفریدم دو دست متقابل مانند دو دست لطف و قهر وبا دو دست جلال و جمال که شامل همه اسماء است.

 چکیده مقالات همایش اخلاقی عرفانی فلسفی    1382،ج،15،صص،213،212 –  قم