نیهیلیسم (پوچ گرایی،نیست گرایی،بی گرایشی،بی هدفی)
درپی پرسش دانشجویان درمورد مکتب نیهیلیسم
ﻧﯿﻬﯿﻠﯿﺴﻢ
ﻟﻔﻆ ﻧﯿﻬﯿﻞ ( NIHIL( ﺭﯾﺸﻪ ﻻﺗﯿﻨﯽ ﺩﺍﺭﺩ، ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﯽ « ﻫﯿﭻ » ﺍﺳﺖ . ﺩﺭ
ﮐﺘﺎﺏ ﻫﺎﯼ ﻟﻐﺖ ﻓﺮﺍﻧﺴﻪ GRANDE LAROUSSe (( ﻣﺮﺍﺩﻑ ﺍﯾﻦ ﮐﻠﻤﻪ
ﺑﻪ ﺯﺑﺎﻥ ﻓﺮﺍﻧﺴﻪ، ﮐﻠﻤﻪ (( rien) ﻭ ﻣﺮﺍﺩﻑ ﺍﻧﮕﻠﯿﺴﯽ ﺁﻥ ( nothing(( ﺍﺳﺖ .ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﯾﻦ، ﻧﯿﻬﯿﻠﯿﺴﻢ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺍﺻﻄﻼﺡ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﻣﯽ ﺗﻮﺍﻥ ﺁﻥ ﺭﺍ « ﻧﻪ ﮔﺮﺍﯾﯽ» ،« ﻧﯿﺴﺖ ﮔﺮﺍﯾﯽ » ﯾﺎ « ﻫﯿﭻ ﮔﺮﺍﯾﯽ » ﻭ « ﺑﯽ ﮔﺮﺍﯾﺸﯽ » ﻧﺎﻡ ﺩﺍﺩ ﺭﻭﺷﯽ ﺍﺳﺖﮐﻪ ﻣﻮﺿﻮﻋﺎﺕ ﺗﺤﻤﯿﻞ ﺷﺪﻩ ﺑﺮ ﺍﻧﺪﯾﺸﻪ ﻫﺎﯼ ﺑﺸﺮﯼ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻧﻮﻋﯽ ﻧﻔﯽ ﻣﯽﮐﻨﺪ، ﺍﯾﻦ ﻧﻔﯽ، ﻫﻢ ﺍﺯ ﺟﻬﺎﺕ ﻓﻠﺴﻔﯽ؛ ﯾﻌﻨﯽ ﭼﺮﺍﯾﯽ ﻫﺎ ﻭ ﭼﮕﻮﻧﮕﯽ ﻫﺎﯼ« ﻣﻌﺘﺒﺮ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪﻩ » ﻭ ﻫﻢ ﺍﺯ ﺟﻨﺒﻪ ﻫﺎﯼ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﻭ ﺷﺎﻣﻞ ﻗﺮﺍﺭﺩﺍﺩﻫﺎﯼﺗﺤﻤﯿﻠﯽ ﺩﺳﺖ ﻭ ﭘﺎ ﮔﯿﺮ ﺍﺳﺖ، ﮐﻪ ﺍﺳﺎﺳﺎً ﻧﯿﻬﯿﻠﯿﺴﻢ ﺁﻥ ﺭﺍ ﻣﻄﺮﻭﺩ ﻣﯽﺷﻤﺎﺭﺩ. ( ۶)
ﺩﺭ ﻧﯿﻬﯿﻠﯿﺴﻢ، ﻧﺨﺴﺖ ﺳﺮﺧﻮﺭﺩﮔﯽ ﻭ ﻭﺍﺯﺩﮔﯽ ﺍﺯ
ﻧﻈﻢ ﻭ ﻧﻈﺎﻡ ﻣﻮﺟﻮﺩ ﺑﻪ ﻣﯿﺎﻥﻣﯽ ﺁﯾﺪ ﻭ ﺳﭙﺲ ﻧﺎﺗﻮﺍﻧﯽ ﺍﺯ ﺍﺭﺯﺵ ﻫﺎﯼ ﻣﻮﺟﻮﺩ
ﺩﺭ ﺫﻫﻦ، ﺩﺍﻣﻦ ﻣﯽ ﮔﺴﺘﺮﺩﻭ ﺳﺮﺍﻧﺠﺎﻡ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺁﻧﭽﻪ ﮐﻪ ﻫﺴﺖ ﮐﯿﻨﻪ ﻭ ﮐﺪﻭﺭﺕ
ﺳﺮ ﻣﯽ ﮔﯿﺮﺩ.
ﺩﺭﻧﯿﻬﯿﻠﯿﺴﻢ ﯾﺎ ﻫﯿﭻ ﺍﻧﮕﺎﺭﯼ، ﻓﻘﺪﺍﻥ ﻫﺪﻑ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﯽ،
ﺑﯽ ﻣﻌﯿﺎﺭﯼ ﻭ ﻧﺪﺍﺷﺘﻦ ﻭﻧﭙﺬﯾﺮﻓﺘﻦ ﺷﺎﺧﺺ، ﻣﯿﺰﺍﻧﯽ ﺟﻬﺖ ﺳﻨﺠﺶ ﺍﻣﻮﺭ ﻣﻄﺮﺡ
ﺍﺳﺖ .
ﻣﻨﺸﺎ ﻧﯿﻬﯿﻠﯿﺴﻢ ﺭﺍﺑﺎﯾﺪ ﺩﺭ ﺟﻮﺍﻣﻊ ﺍﻭﻟﯿﻪ ﯾﺎﻓﺖ ﮐﻪ ﻧﻮﻋﯽ ﺗﺮﮎ ﺩﻧﯿﺎ، ﺧﻮﺩﻓﺮﺍﻣﻮﺷﯽ، ﺑﯽ ﺍﻋﺘﻨﺎﯾﯽﻭ ﺑﯽ ﺍﻋﺘﻘﺎﺩﯼ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻫﺪﻑ ﺩﺍﺭ ﺑﻮﺩﻥ ﻋﺎﻟﻢ ﻭ ﺍﻇﻬﺎﺭ ﻋﺠﺰ ﺩﺭﺑﺎﺭﻩ ﺗﻮﺍﻥﺫﻫﻨﯽ ﻭ ﻓﮑﺮﯼ ﺁﺩﻣﯽ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺩﻧﺒﺎﻝ ﺩﺍﺭﺩ . ﺷﮑﺎﮐﯿﺖ ﺍﻓﺮﺍﻃﯽ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻫﻤﻪ ﭼﯿﺰﻭ ﻧﻔﺮﺕ ﺑﻪ ﺣﯿﺎﺕ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﯽ، ﺳﯿﺎﺳﯽ، ﺍﻗﺘﺼﺎﺩﯼ، ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ ﻭ ﺗﺮﺑﯿﺘﯽ ﻭﺑﯿﻬﻮﺩﮔﯽ ﺁﻧﻬﺎ ﺍﺯ ﻣﻨﺸﺎﻫﺎﯼ ﺗﮑﻮﯾﻨﯽ ﻧﯿﻬﯿﻠﯿﺴﻢ ﻭ ﻣﺎﯾﻪ ﻫﺎﯼ ﺍﺑﺘﺪﺍﯾﯽ ﺁﻥ ﺍﺳﺖ.
( ۷ )
ﺩﺭﺑﺎﺭﻩ ﺗﺎﺭﯾﺨﭽﻪ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﻟﻐﺖ nihilﺑﺎﯾﺪ ﮔﻔﺖ ﮐﻪ ﺍﯾﻦ ﮐﻠﻤﻪ ﺗﻮﺳﻂ
ﺻﺎﺣﺒﺎﻥ ﮐﻠﯿﺴﺎ ﺩﺭ ﺯﻣﺎﻥ ﺍﻧﺘﻘﺎﺩ ﻭ ﺣﻤﻠﻪ ﺑﻪ ﺷﮏ ﮔﺮﺍﯾﯽ ﮐﻼﺳﯿﮏ ﻭ ﻣﮑﺘﺐﮐﻠﺒﯿﻮﻥ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻣﯽ ﺷﺪ، ﺍﻣﺎ ﺑﺮﺍﯼ ﺍﻭﻟﯿﻦ ﺑﺎﺭ ﺍﯾﻦ ﮐﻠﻤﻪ ﺩﺭ ﻓﻠﺴﻔﻪ ﻣﺪﺭﻥ ﺑﻪﻋﻨﻮﺍﻥ ﯾﮏ ﻟﻐﺖ ﻓﻠﺴﻔﯽ، ﺩﺭ ﻧﺎﻣﻪ ﻓﺮﺩﺭﯾﺶ ﻫﺮﻣﺎﻥ ﯾﺎﮐﻮﺑﯽ ( ۱۷۴۳ ۱۸۱۹) ﺑﻪﻓﯿﺸه1799ﻧﮕﺎﺷﺘﻪ ﻭ ﺛﺒﺖ ﺷﺪ . ﯾﺎﮐﻮﺑﯽ ﮐﻪ ﻣﻨﺘﻘﺪ ﮐﺎﻧﺖ ﻭ ﯾﮏ ﺍﯾﺪﻩ ﺁﻟﯿﺴﻢﭘﺴﺎﮐﺎﻧﺘﯽ ﺍﺳﺖ، ﺑﯿﺎﻥﮐﺮﺩﮐﻪﺍﺯﻧﯿﻬﯿﻠﯿﺴﻢ ﻧﮕﺮﺍﻥ ﻭ ﺩﻟﺴﻮﺧﺘﻪ ﺍﺳﺖ .
ﻧﯿﻬﯿﻠﯿﺴﻢ ﺻﻮﺭ ﻭ ﺍﻗﺴﺎﻣﯽ ﺩﺍﺭﺩ . ﮐﻪ ﺍﺯ ﺑﺎﺏ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻣﯽ ﺗﻮﺍﻥ به«ﻧﯿﻬﯿﻠﯿﺴﻢﻣﻌﺮﻓﺖ ﺷﻨﺎﺧﺘﯽ » ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎﯼ ﺍﻧﮑﺎﺭ ﻭ ﻧﻔﯽ ﻭﺟﻮﺩ ﻫﺮ ﻧﻮﻉ ﻣﻌﺮﻓﺖ ﻭ ﻫﯿﭻﯾﺎ ﻧﯿﺴﺖ ﺍﻧﮕﺎﺷﺘﻦ ﻣﻌﺮﻓﺖ ﺍﺳﺖ . ﺍﺷﺎﺭﻩ ﮐﺮﺩ. ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻣﯽ ﺗﻮﺍﻥ ﺍﺯ " ﻧﯿﻬﯿﻠﯿﺴﻢﻣﺎﺑﻌﺪﺍﻟﻄﺒﯿﻌﯽ "ﻧﺎﻡ ﺑﺮﺩ، ﮐﻪ ﺑﻪ ﯾﮏ ﺍﻋﺘﺒﺎﺭ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎﯼ ﻧﻔﯽ، ﺍﻧﮑﺎﺭ ﻭ ﻧﯿﺴﺖﺍﻧﮕﺎﺷﺘﻦ ﻋﺎﻟﻢ ﻭﺍﻗﻊ ﻭ ﺟﻬﺎﻥ ﺑﯿﺮﻭﻥ ﺍﺯ ﺫﻫﻦ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺍﯾﻦ ﺩﻭ ﺻﻮﺭﺕ ﻧﯿﺴﺖﺍﻧﮕﺎﺭﯼ ﺩﺭ ﻭﺍﻗﻊ ﺍﻗﺴﺎﻣﯽ ﺍﺯ ﻣﺮﺍﺗﺐ ﺧﺎﺹ ﺍﺯ ﺑﺴﻂ " ﻧﯿﻬﯿﻠﯿﺴﻢ ﺗﺎﺭﯾﺨﯽﻓﺮﻫﻨﮕﯽ " ﺍﺳﺖ.
نمایندهءایرانی این مکتب درعصر ما صادق هدایت است برای اطلاع بیشتر درهمین سایت مراجعه کنید به صادق هدایت آثار و علت خود کشی اش
